Scherper beeld door filterloze sensor
Moderne digitale camera’s, met name spiegelreflexen en systeemcamera’s, maken soms scherpere plaatjes dan je lief is. Zoom maar eens op het computerscherm tot 100% in op de ogen of mond van een close-upportret… 
Toch zoeken camerafabrikanten steeds naar wegen om nog scherpere foto’s te produceren. Dat kan bijvoorbeeld door het verhogen van de sensorresolutie (al kan dat niet onbeperkt) of door het kunstmatig vergroten van de scherpte-indruk (wat op een gegeven moment contraproductief werkt).
Een andere manier, die de laatste tijd steeds vaker voorkomt, is het weglaten van het zogenaamde anti-alias of low-pass filter voor de beeldsensor. Dat filter zit er natuurlijk niet voor niets. Voor elk beeldpuntje (photosite of pixel) op de sensor zit een gekleurd filter: rood, groen of blauw. Om ervoor te zorgen dat elk beeldpuntje alle drie de kleuren weergeeft, moet er worden geïnterpoleerd met behulp van de beeldinformatie van de buurpixels. Onder bepaalde omstandigheden geeft dat ongewenste neveneffecten, zoals moiré. En om dat weer tegen te gaan, zit er zo’n anti-aliasfilter voor de sensor. Maar dat levert op zijn beurt weer een lichte mate van onscherpte op.
Verschillende camerafabrikanten proberen het nu zonder zo’n filter. Bij de Sigma/Foveon-sensor is het overbodig, omdat deze sensor uit drie lagen – één voor elke hoofdkleur – bestaat. De nieuwe Fujifilm X-systeemcamera’s doen het eveneens zonder, dankzij de afwijkende rangschikking van het kleurenpatroon op de sensor. En Leica probeert het na een mislukt experiment met de M8, waarbij kopers klaagden over vreemde kleurverschuivingen, opnieuw met de M Monochrom. Deze zwart-witcamera heeft geen kleurenfilters voor de sensor en dus ook geen anti-aliasfilter nodig.
Maar ook bij reguliere camera’s rukt de ‘filterloze’ sensor op. Denk met name aan de Nikon D800E en de Pentax K-5 IIs, maar ook de nieuwe Olympus PEN-modellen stellen het volgens het geruchtencircuit zonder. 
De toekomst moet uitwijzen of de scherptewinst opweegt tegen de grotere kans op moiré en andere bijverschijnselen (‘artefacten’). Het risico daarop ligt met name bij fijne en regelmatige patronen op de loer.
Het verschil tussen de Nikon D800 en de D800E (aanklikken voor vergroting).
Lees ook:Het effect van wel of geen anti-aliasfilter
Lees ook:Tip van de week: de ultieme scherpte
Lees ook:Nikon D7100 zet anti-aliasfilter overboord
Lees ook:Nikon D810 volgt D800 én D800E op
Lees ook:De fotografische trends voor 2016